WikiStrinda er Strinda historielags leksikon over historiske personer, begivenheter og bilder i tidligere Strinda kommune og Trondheim kommune, samt områder påvirket av trøndere. WikiStrinda inneholder også artikler av nasjonal interesse, spesielt knyttet til emigrasjon fra Trøndelag.
WikiStrinda er også på Facebook, besøk oss her.
Waldemar Dons
Filosof Waldemar Theodor Dons (26.3.1849 i Trondhjem - 2.1.1917 i Kristiania) var sønn av Adjunkt Carl Jacob Waldemar Dons (30.11.1810– 18.2.1878) og Severine Dorothea Lindeman (27.6.1814– 27.6.1888). Ugift.
Waldemar Dons var universitetsstipendiat i filosofi 1875–82; han vert helst hugsa for den heftige striden som forelesingsrekkja hans om religion og vitskap vekte 1879.
Det vart sett store voner til den unge Waldemar Dons. Han var eit bråmoge skulelys og tok både examen artium og andreeksamen med toppkarakterar.
Alt tidleg la han for dagen sterke filosofiske interesser. Tett samanknytte som teologien og filosofien framleis var, tok Dons etter andreeksamen fatt på teologistudiet. Men han rak snart over i filosofien, visseleg tilskunda av den dominerande filosofiprofessoren M. J. Monrad, som snøgt merka seg hans rike evner. Så vart Dons, utan embetseksamen og utan filosofisk forfattarskap, våren 1873 send til Uppsala for å studere boströmianismen. Den svenske nasjonalfilosofen var død 1866, men hans ekstremt idealistiske filosofi var framleis eit sterkt incitament i svensk åndsliv, og då særleg i Uppsala, der Boström hadde hatt sitt lange virke.
Dons gav tidleg til kjenne katolske sympatiar og vart i Berlin i januar 1881 oppteken som medlem i den katolske kyrkja.
1891 vende Dons attende til Trondheim, der han vart journalist og ei tid redaktør i bladet Folketidende. Åtaka på villfaringane i kyrkja heldt fram, og særleg kjende katolikkane seg trakka på, dei som ei tid hadde teke den forkomne drikkaren i hus og prøvt å hjelpa han. Frå høgt katolsk hald fekk han no vita at han hadde gjort seg fortent til ekskommunikasjon, men denne vart aldri sett i verk.
Til sist måtte hans næraste familie ta seg av han. Men i alt hans elende arbeidde tanken med filosofiske problem. I eit privatbrev frå hausten 1911 viser han til fleire emne under arbeid, m.a. Er Gud til? og Filosofisk Forskole. Dons brende sjølv mange av skriftene sine, og truleg er også desse farne same vegen. Men eit par av hans fantastiske arbeid er bevart, som t.d. Af Grandonkels Papirer. Meddelelser fra Aandeverdenen. Kanskje er desse arbeida med sin filosofiske leik uttrykk for ein slags galgenhumor, til døyving av det såre og audmykjande i eit liv han sjølv har opplevd som forspilt.
Ved juletider 1916 vart Dons alvorleg sjuk. Han var då hjå ei syster i Kristiania. På dødsleget prøvde han å kontakta den katolske kyrkja, men vart avvist. Så døydde han 2. januar 1917 på Ullevål sjukehus og vart gravlagd etter ritualet til den lutherske kyrkja.
Kilde
- 1. Norsk biografisk leksikon bind .., s
- 2. Wikipedia
- 3. Store Norske leksikon